Astable Multivibrator
Osilatör Nedir?
Osilatör, elektronik devrelerde sinüs, kare, testere ve üçgen gibi sinyalleri düzenleyen bir elektronik düzeneğe verilen isimdir. Osilatörler, elektrik salınımlarını üretir ve bir diğer adı da salıngaçtır.
Osilatör çeşitleri;
Sinüzoidal osilatörler (harmonik osilatör)
Sinüzoidal olmayan (gevşeme osilatörü)
Günümüzde çeşitli adlarla özel osilatör çeşitleri vardır. Örneğin;
LC Armstrong osilatör,
Colpits osilatör,
Hartley osilatör,
RC faz kaymalı osilatör,
Wien köprü osilatör,
Kristal osilatör
Sinüzoidal osilatörler, çıkışında sinüzoidal sinyal üretir. Sinüzoidal olmayan osilatörler ise kare, dikdörtgen, üçgen ve testere dişi gibi sinyaller üretirler. Kare dalga üreten osilatör devrelerine aynı zamanda “multivibratör” denir.
Astable Multivibratör gibi rejeneratif anahtarlama devreleri, en yaygın kullanılan gevşeme osilatörü türüdür, çünkü sadece basit, güvenilir ve yapım kolaylığı sağlamakla kalmaz, aynı zamanda sabit bir kare dalga çıkış dalga formu da üretirler.
Gevşeme Osilatörü
Kare veya testere dişi gibi, sinüs olmayan dalga şekilleri üretmek için gevşeme osilatörü kullanılır. Bu tip osilatörler, bir kondansatörü periyodik olarak deşarj eden transistör gibi doğrusal olmayan bir eleman kullanır. Bu osilatörler mikroişlemci ve benzeri lojik sistemlerde saat sinyali üretmek için kullanılır.
Örnek olması amaçlı basit bir "Astable Multivibrator Devresi" simülasyonu hazırladım.
Şekilde transistörlü monostable multivibratör devresi göstermektedir. Başlangıçta R1 direnci üzerinden beyz polarması alan Q1 transistörü iletimde, Q2 transistörü kesimdedir. Bu sırada C1 kondansatörü şekildeki gibi şarj olacaktır. Tetikleme girişinden pozitif bir tetikleme sinyali verildiği anda Q2 transistörü iletime geçecek, C1 kondansatörü R1 ve Q2 transistörü üzerinden deşarj olacak ve beyz polarması alamayan Q1 transistörü kesime gidecektir. Bu durum kondansatör deşarj olana kadar devam edecektir. Kondansatör deşarj olduğunda Q1 transistörü tekrar iletime geçecek ve Q2 transistörü kesime gidecektir. Bir sonraki tetikleme sinyaline kadar bu durum korunacaktır.